Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği'nden Maden sahası ile ilgili Açıklaması

Elazığ’ımızda bulunan metalik madenler den Dünya literatürüne girmiş iki cevherimiz ki bunlar yüksek rezerv ve tenöre sahip KROMİT ve BAKIR madenlerimizdir.  

Bakır  madenimizin  üretimi   yüz yılı geçmiştir..   Kromit madenlerimizin üretilmesi ise  yüz yıl civarındadır. Nereden bakarsanız bakın İlimiz, Bölgemiz, Türkiye’miz ve Dünya madenciliği içerisinde yer almış bu madenlerimizden   100 yılı aşan üretimleriyle milyonlarca ton Bakır ve Kromit   cevherlerimiz yarı mamul  bir şekilde ekonomiye kazandırılmıştır.  Başlangıçta  devlet eliyle  üretim ve işletilmesi yapılmış daha sonraki özelleştirme kapsamında  önce Bakır maden işletmesi ve ruhsatı daha sonra ise Kromit madeni  işletmesi ve ruhsatları   özel sektöre  devredilmiştir.  

İlimizin madenciliğin de üretilen hammaddeler olan Bakır ve Kromit  Elazığ’ımızın sürdürülebilir  kalkınması  ve büyümesi için ne gibi katkılar sunmuştur diye düşündüğümüzde  ,binlerce çalışan ve emekli olmuş ,yeni madencilik  firmaları ortaya çıkmıştır. Bu faydalara   birkaç şey daha eklenebilir .. Bunlar yeterli mi diye soracak olursak deve de kulak misali diyebiliriz.  Bu maden ruhsatlarını ve işletmelerini   özelleştirme den  satın alan  firmalar elbette ki  kar edeceği için  almışlardır. İşletme elbette kar edecektir.  Bizim dile getirmeye çalıştığımız konu  işletme  kazansın kar etsin  ama en azından  üretip sattığı cevherin  bir kısmını ilimizin ekonomisine katkısı olacak organize sanayi bölgelerinde veya fizibilite açısından uygun ilimiz sınırları içerisinde  uç ürün dediğimiz üretimlerin yapılması için sanayi yatırımlarının yapılmasıdır.  
Bugüne kadar bunlar gerçekleşmedi.  Gerçekleşmemesinin sebeplerini saymakla bitiremeyiz. Elâzığ’ımızın kalkınmasın da sanayileşmesinde  önemli rol üstlenmesi gerekmez miydi?  Yeni iş kollarının gelişmesine de olumlu katkılar sunması  gerekmez miydi?  Elbette gerekliydi  yatırımların bir kısmını ELAZIĞ’ımıza yapsalardı.! Bizlerde bunları dile getirmezdik.  Çünkü sanayi toplumları ilk önce madenlerinin işlenmesiyle, teknolojik üretimler yapmalarıyla  endüstri ülkeleri oldular refah seviyeleri yükseldi …  

Şimdi gelelim 2022 yılına ve Elazığ’ımız  da   tespit edilen MADEN/CEVHER  yatağı hakkında Elazığlı ne yapacak yine sadece  konuşacak mıyız yoksa aksiyon alacak mıyız. Bunu yakın zamanda göreceğiz. 

Elazığ   ilimizin Maden  ve  Alacakaya ilçeleri arasında  bulunan cevher yatağı  bazen Bakır, bazen bakır-kurşun-çinko ,bazen de demirli   Bakır ile başlayan ve birkaç kıymetli elementi  daha içeren maden rezervi nin tespit edilmesi   için 300-400hektarlık bir alanda   MTA tarafından  arama sondajları  gerçekleştirilmiştir.  Arama sondajları  ciddi derinliklerde  gerçekleştirilmiş  ve yüzbinlerce metre karotlu arama sondajları  yapılıp saha etüt edilmiştir.  Arama sondajları derinliklerinde hep dile getirmeye çalıştığımız derin madencilik ve rezerv tespiti için gerekli  200,300,400 bazen 500m gibi derinliklerde   çalışmalar yapılmıştır.  Bu karotlu sondajlara  milyonlarca harcamalar yapılmıştır . Karotlu sondajlarda  bazı yerlerde  ciddi kalınlıklarda bakır damarları kesilmiştir. Metalik maden damarları  son zamanlarda tespit edilen en kalın damarlı sülfürlü cevherlerin başında gelmektedir.

Krom  cevheri   en başta  metalürji sanayisinden kullanılmaktadır.Bunlardan başlıcaları  Paslanmaz çelik ve türevleri  ,metal kaplamalar,metal alaşımlar  ,ateşe dayanıklı çeşitli malzemeler  mutfak ve banyo malzemeleri  ,otomotiv sanayinin vazgeçilmezi, döküm sanayi  sayabiliriz.  Krom  alaşımları  uçak, silah, gemi  vb yapımında kullanılır. Otomotiv sanayinde, aydınlatmada, inşaatlarda  çelik üretiminde kullanılır.

Bakır; çeşitli zenginleştirme aşamalarından geçirilerek günlük hayatımızda kullanmadığımız yer yok gibidir. Başta enerji sektörü,bakır kablo üretimi, elektirik,elektronik  sanayi, ulaşımda yani otomotiv sektöründe  kimyacılıkta,boya sanayinde metalürjide  kaynak işlerinde ,telekominikasyonda   ,endüstriyel ürünlerde mesela klima soğutma borularında,buzdolabında  gibi  kısaca teknolojik ne varsa  bakır orda vardır,kullanılmaktadır. 

Bakır ve Krom  madenlerinin kullanıldığı alanların başlıcalarını saymaya çalıştık. Peki bu kadar kullanım alanları geniş  olan madenlerimiz  , uç ürün dediğimiz ,son kullanıcıya  hitap eden bir yatırımı var mı ? Ben bilmiyorum ,bilen varsa söylesin bizlerde bilelim. 

O halde yapılması gereken ilimizde faaliyete geçebilecek  maden işletmelerini özellikle  gündemimizi meşgul eden  maden sahasının işletilmesini bir Elazığ sevdalısının   işletmeye üretime talip olmasıdır.  Madenciliğin tüm aşamaları olan ocaktan tüvenan üretimi,ardından zenginleştirme, ardından izabe tesisi yani metalik hale getirme  ve en sonunda   kablosundan tutunda otomotivinden ,endüstriyel ürünler , son kullanıcıların talepleri doğrultusunda üretim yapacak yan kollarda ki fabrikalar ve üretim tesislerinin faaliyete geçirilmesi yani  ENTEGRE  tesisin kurulmasıdır.    Elazığ ımıza  onlarca  yeni ve teknolojik yatırımlar  ile son kullanıcıya hitap eden yatırımların  ilimiz ekonomisine  kazandırılması   ekonomimizi canlandırabilecektir..  Bölgemizde ekonomisi  gittikçe küçülen il olmaktan çıkar ihracat artar insanların refah seviyesi  yükselir.  

MTA  nın görevleri arasında   maden sahalarının  tespitini yapıp  jeolojik haritalama, sondaj  rezerv  tespiti  ve  tenör tespiti gibi verileri elde ettikten sonra    sahanın   ihaleye çıkarılmasını  MAPEG   vasıtasıyla sağlayabildiği gibi   işletme tesisi kurmak şartıyla  (cevher zenginleştirme tesisi,izabe tesisi ,uç ürün eldesi)  da verilebilmektedir. Çünkü yerin altında duran madenin kimse faydası yoktur. İşletilmesi üretim yapılması, istihdam ve  yeni iş kollarının gelişmesi, uç ürünleri dediğimiz  yatırımların yapılmasına öncülük etmesi   için madenlerin işletilme gereklidir.  Önemli olan bunu kim hangi firma veya firmaların işleteceğidir . İlimizin ortaklaşa kuracağı firmalar mı uluslar arası firmalar mı  bunlarla konsorsiyum mu olacak Elazığ’ımıza ne katkısı  olacak ona bakmak lazım .  Elazığ’ımızda madenciliğin önemini ortaya çıkaracak  özel sektör iş birliğini artıracak ve  geliştirecek bu  madenin  işletilmesinin Elazığ ımıza en fazla katkıyı yapacak şekilde değerlendirilmesini beklemek en doğal hakkımız diye düşünüyorum.  KOLLEKTİF hareket etmeyi becerebilen bir Elazığ  yeni umutların yeşermesine sebep olacaktır…
Saygılarımla.
Kalın Sağlıcakla..

Hayri Günay
Maden Y.Müh.
Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği Genel Sekreteri