|
"Gökte ne var? Gök boncuk, Yerde ne var? Yer boncuk Kaldır beni Hoppacık |
İncik boncuk Sen çık çocuk Hap hup Altın top Bundan başka Oyun yok…” |
“ Çocuklarınızla beş yaşına kadar oynayınız, beş yaşından on yaşına kadar konuşunuz, on yaşından sonra onlara danışınız.” Hz. Ali |
“Yaşamı bir öğrenme yolculuğu olarak görmek isteyenler; lütfen kalbinizdeki çocukluğu hayal ederek çocuklaşsınlar ve oyun oynasınlar.” Atalarımız; ”Oynamayan tay at olmaz.” Demişler.
Çocuklarda oyun ile yeteneklerini, zihinsel aktivitelerini, dil ve sözcük dağarcıklarını ve yaratıcılıklarını geliştirerek sosyalleşmeyi gerçekleştirerek karakter sahibi olurlar.
Oyun sosyalleşmeyi sağladığı gibi, toplumsal norm ve standartların gelişmesine ve insan kalitesinin en üst seviyede oluşmasına, yaratıcı ve keyif veren eylemlerin tamamının da gerçekleştirmenin temel alanıdır. Çocuğun gelişiminde oyunun önemi zihinsel, fiziksel ve duygusal gelişimine olan etkileri oldukça fazla olduğunu eğitim uzmanları, çocuk psikiyatristleri, psikologları ve yetkili merciler ısrarla belirtmektedirler.
Genel tanımıyla oyun, belli bir amaca yönelik olan ya da olmayan, kurallı ya da kuralsız, fakat her durumda çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı; fiziksel, bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişimin gerçek hayatın bir parçası ve çocuk için en etkin öğrenme sürecidir. Bu nedenle oyun bir çocuk için en ciddi bir iştir hatta bir anlamda yaşamıdır.
Öncelikle oyun ile ilgili birçok tanımlar yapıldığını belirtelim. Tarih boyunca yapılan tanımların ortak noktası çocukların en önemli uğraşı alanındaki özgürlüğüdür. Çocukların sağlam kurallar üzerine kurguladıkları eylemleridir. Çocuğun kendi deneyimleriyle öğrenme ortamlarıdır.
Piaget’e göre oyun uyumdur. Montaigne, oyunun çocukların en gerçekçi uğraşları olarak tanımlamış, Montessori, oyunu çocukların vazgeçilmez işi olarak nitelendirmiştir. Prof. Dr. Bengi Semerci’ye göre oyun çocuğun her şeyidir, yaşamıdır.
Köylü, kentli, zengin, yoksul her çocuk bulunduğu yerin ve zamanın etkisinde kalarak oyun oynamıştır. Freud, fantezi davranışlarla oyun arasındaki ilişkiyi görmüş ve çocukların oyunlarında bilinç dışı istek ve zorlukları yaşadıklarını belirtmiştir. Erikson da psikanalitik teori ile çocuğun kişilik gelişimi arasında ilişki kurmaya çalışmış ve oyunların çocuğun psiko-sosyal gelişimi üzerindeki önemi üzerinde... Pakolino Çocuk Gelişim Uzmanı Özge Alkan, çocuk için oyunun faydaları hakkında; “Oyun çocuğun iç dünyasının aynasıdır. İyi bir gözlemci çocuğun oyununu izlerken çocuğun sorunlarını, hayal kırıklıklarını ve bütün bunların kaynağını görebilir.
Oyun, çocuklar ile iletişim kurmanın ve onların dünyasını paylaşmanın birçok yolundan en doğal olanı, en sık kullanılanı ve en sağlıklı sonucu verenidir. Anne baba olarak çocuklarınızla oyun oynamanız çok önemlidir. Birlikte oyun oynamanız hem aranızdaki iletişimi güçlendirecek hem çocuklarınızı daha iyi tanımanızı sağlayacaktır. Oyun, çocuğa hiç kimsenin öğretemeyeceği konuları çocuğun kendi deneyimi ile keşfedebileceği bir öğrenme yöntemidir.” Demektedir.
Oyun çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimi ile birlikte en etkili, en zevkli ve kalıcı öğrenme ortamlarıdır. O sadece eğlenmek için oyun oynamaz, gücünü ve yeteneğini dener, yaratıcılığını ve hayal gücünü geliştirir, çevresini ve eşyayı keşfeder. Kişiliğin vaz geçilmez özelliği olan bağımsızlığını, kendini ifade etmeyi, kendisini tanımayı liderlik gücünü, neyin doğru neyin yanlış olduğunu, toplumun ahlâk ve görgü kurallarını, kendisini başkalarından ayıran farklılıklarını oyun içerisinde öğrenir.
Çocukların büyüme, gelişme ve okul öncesi eğitime aktif olarak katılarak, yaşantılarını kurgulayan çağdaş eğitim anlayışları tamamen oyun üzerinde plan ve program geliştirmeye çalışmaktadırlar. Bu anlayış sadece çocukların güçlü kemik ve kasların gelişmesi ile alakalı olmayıp, zihinsel, duygusal, fiziksel ve sosyal gelişimin de en sağlıklı bir şekilde geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Saygılarımla
Zeynel Abidin BAŞARAN
Kaynaklar:
Pakolino Çocuk Gelişim Uzmanı Özge Alkan, çocuk için oyunun faydaları
Çocuk ve Ergen Psikiyatrı Prof. Dr. Yankı Yazgan ile yaptığımız röportaj
Beden Eğitimi ve Oyun Öğretimi Anadolu Ünv. Yayınları
http://www.uyumcocuk.gov.tr/m/page/ailedetay/3838_oyunun-cocugun-hayatindaki-yeri-ve-onemi
http://www.egitimtercihi.com/okulgazetesi/16866-oyun-un-egitimdeki-oenemi.html
https://www.omo.com/tr/kirlenmek-guzeldir/gercek-oyun/cocuk-gelisiminde-oyunun-onemi.html
Çocuk oyunlarının sözlü unsurları olan sayışma, tekerlemeler ve maniler
Sosyolog yazar Erol Erdoğan, Trakya ve Batı Trakya'daki çocuk oyunlarının sözlü unsurları
