Türk Ocakları Gagauzya'da Hamdullah Suphi ve Gagauzlar Bilgi Şölenini Gerçekleştirdi

Türk Ocakları Genel Merkezi ve Gagauz Yeri Bilim ve Araştırma Merkezinin işbirliğiyle, Hamdullah Suphi Tanrıöver'in vefatının 50. yılı münasebetiyle düzenlenen “Günebakan'dan Günümüze Gagauzya Dostluğumuz, Hamdullah Suphi ve Gagauzlar Uluslararası Bilgi Şöleni”, Gagauz Yeri'nin baş kasabası (başkenti) Komrat'ta 2-4 Haziran 2016'da gerçekleştirildi. Başbakanlık Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Türk Tarih Kurumu ve TİKA'nın desteğiyle yapılan Bilgi Şöleni'ne, Türkiye ve Gagauz Yeri'nden akademisyenler ve araştırmacılar; ayrıca Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Kırım ve Türkiye gibi Türk yurtlarından lisansüstü öğrencileri katıldı.

Bilgi Şöleni'nin açılış oturumunda Gagauz Yeri'nin ilk cumhurbaşkanı Stepan Topal, Türkiye Cumhuriyeti Kişinev Büyükelçisi Mehmet Selim Kartal, Gagauz Yeri Birinci Başkan Yardımcısı Vadim Çeban, TİKA Kişinev Program Koordinatörü Canan Alpaslan ve Türk Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ayşe Filiz Yavuz konuştular.

“HAMDULLAH SUPHİ GAGAUZLAR İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR.”

İlk konuşmayı yapan Gagauz Yeri Birinci Başkan Yardımcısı Vadim Çeban, Gagauzların tarihte zor dönemler geçirdiklerini, ancak bu süreçte Türkiye'nin onlara destek olduğunu ifade etti. Mustafa Kemal Atatürk, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Süleyman Demirel isimlerinin Gagauzlar için büyük önem arz ettiğini ifade eden Çeban, Gagauz Yeri'nin özerkliği sürecinde Süleyman Demirel'in büyük katkıları olduğunu, diplomatik olarak büyük destekler verdiğini söyledi. Hamdullah Suphi'nin Gagauzlar için çok önemli olduğunu belirten Çeban, Hamdullah Suphi sayesinde Türkiye'nin Gagauzları tanıdığını, Gagauz Yeri'nde pek çok eğitim kurumunun açıldığını ifade etti. Çeban konuşmasını, Bilgi Şöleni'nin başarılı geçmesi dileklerini ve Gagauz Yeri Başkanı İrina Vlah'ın selamlarını ileterek sonlandırdı.

“GAGAUZYA'NIN EKONOMİK KALKINMASI SAĞLANMALI.”

Çeban'ın ardından kürsüye, Türkiye Cumhuriyeti Kişinev Büyükelçisi Mehmet Selim Kartal geldi. Kartal sözlerine “Mustafa Kemal Atatürk ve Hamdullah Suphi'nin Gagauzlar hakkındaki hassasiyetleri ve çalışmaları sayesinde Türkiye Türkleri, Gagauzları tanımıştır.” diyerek başladı. “Bugün Gagauzlara yakınlığım hasebiyle kendimi Hamdullah Suphi'nin manevi varisi olarak kabul ediyorum.” diyen Kartal, Türkiye'nin Gagauz Yeri'ndeki faaliyetleri hakkında kısa bilgiler verdi. “Gagauzların sorunları bizim sorunumuz, sevinçleri bizim sevincimizdir.” diyen Kartal, Türk Ocaklarını da bu Bilgi Şöleni'ni düzenlediği için tebrik etti. Türkiye'deki bilim adamları ve aydınların Gagauzlarla ilgili daha çok çalışma yapması gerektiğini ifade eden Kartal, iş adamlarının da bu bölgeye özel ilgi göstermesi gerektiğini, bunun Gagauzya'nın kalkınması için şart olduğunu söyledi. Komrat Devlet Üniversitesinde bir Türkoloji bölümü ya da enstitüsü kurulması gerektiğini belirten Kartal, Gagauz Türkçesinin korunması için burada bir eğitim kadrosu oluşturulması gerektiğini ifade etti.

Kartal'dan sonra kürsüye, TİKA Moldova Programı Koordinatörü Canan Alpaslan geldi. Alpaslan, Gagauz Yeri Bilim Araştırma Merkezinin TİKA'nın desteğiyle faaliyete geçerek önemli hizmetler yaptığını örneklerle anlatarak sözlerine başladı. Bilgi Şöleni'nin Gagauzya'daki akademik faaliyetlere büyük katkı sağlayacağına inandığını söyleyen Alpaslan, Türk Ocaklarına YTB'ye, TTK'ye ve kendi kurumu olan TİKA'ya da katkılarından dolayı teşekkür ederek sözlerini sonlandırdı.

“TÜRK OCAKLARI HER DAİM GAGAUZLARIN YANINDA OLACAKTIR.”

Türk Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ayşe Filiz Yavuz, Alpaslan'ın ardından kürsüye geldi. Yavuz, Hamdullah Suphi Tanrıöver'in çok yönlü kişiliğini anlatarak sözlerine başladı ve onun uzun yıllar Türk Ocakları Genel Başkanlığı yapmış olduğunu vurguladı. “Bükreş Büyükelçiliği sırasında Gagauzlar hakkında çok önemli faaliyetler yapan Hamdullah Suphi'yi Gagauzya'da anmak, bizim için bir vazifeydi ve bunu Gagauz kardeşlerimizle birlikte yapmış olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.” diyen Yavuz, “Gagauz kardeşlerimizle, Moldova'yla daimi bir dostluk geliştirmek bu coğrafya için önemlidir ve biz bunun için buradayız.” diyerek sözlerine devam etti. “Gagauzların sorunlarının çözülmesi, isteklerinin yerine getirilmesi bizim daimi görevimiz olacaktır.” diyen Yavuz, Bilgi Şöleni'ni destekleyen kuruluşlara ve misafirperverliklerinden dolayı Gagauz kardeşlerimize teşekkür ederek sözlerini sonlandırdı.

“SÜLEYMAN DEMİREL'İN GAGAUZLARIN ÖZERKLİĞİNE KATKISI BÜYÜKTÜR.”

Açılış oturumunun son konuşmacısı ise Gagauzya'nın ilk cumhurbaşkanı olan Sayın Stepan Topal oldu. Topal sözlerine, Hamdullah Suphi ve Süleyman Demirel'in Gagauzlar açısından önemini vurgulayarak başladı. Hamdullah Suphi'nin korkmadan Gagauzlar için çalıştığını ve yüz kadar Gagauz'u Türkiye'ye okumaya göndererek öğretmen yaptığını söyleyen Topal, Süleyman Demirel'in de Gagauzların özerkliklerinde büyük katkı sahibi olduğunu belirtti. Demokrasi vurgusu yapan Topal, Moldova ve Gagauzya'da demokrasinin güçlenmesi gerektiğini, bunun çok önemli olduğunu ifade etti. Topal, Bilgi Şöleni'nin başarılı olacağını ve bu kadar değerli insanın bir araya gelmiş olmasının çok önemli olduğunu belirtti. Birlik ve beraberlik mesajları veren Topal, katılımcılara teşekkür ederek sözlerini sonlandırdı.

HAMDULLAH SUPHİ ŞİİR VE NESİR YARIŞMASI ÖDÜLLERİ DAĞITILDI

Konuşmaların ardından Gagauz Yeri'nde düzenlenen Hamdullah Suphi Tanrıöver Şiir ve Nesir Yarışması'nın ödül dağıtımına geçildi. Beşincisi yapılan yarışmanın tanıtımı ve ödül sahiplerinin açıklanması için Bilgi Şöleni Düzenleme Kurulu Üyesi Dr. Güllü Karanfil kürsüye geldi ve yarışma hakkında bilgi verdi. Karanfil ayrıca Bilgi Şöleni'nin düzenlenmesinden dolayı Türk Ocaklarına teşekkür etti. Yarışmada Aleksandra Kristiva birinci oldu. Kristiva ödülünü Gagauz Yeri Başkan Yardımcısı Vadim Çeban'ın elinden aldı. Sırayla diğer ödül sahipleri de sahneye gelerek ödüllerini aldılar. Karanfil, ödül töreni sonunda yaptığı konuşmada, en büyük amaçlarının Hamdullah Suphi'yi bu gibi faaliyetlerle bütün Gagauzlara tanıtmak olduğunu ifade etti.

KOMRAT'A HAMDULLAH SUPHİ BÜSTÜ YAPILACAK

Bilgi Şöleni oturumlarına geçilmeden önce Türk Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Şahingöz bir konuşma yaparak Bilgi Şöleni'ne katkı sağlayanlara teşekkür etti. Son olarak kürsüye, Komrat Belediye Başkanı Sergey Anastasov geldi. Anastasov, Komrat Belediyesi olarak Türkiye'de yaptıkları tanıtım faaliyetlerinden bahsetti. Türkiye ile hep iyi ilişkilerinin olduğunu ifade eden Anastasov, Hamdullah Suphi'nin tanıtılması gerektiğini, bunun için ellerinden geleni yapacaklarını söyledi. Türk iş adamlarını Gagauzya'ya davet eden Anastasov, kültürle birlikte ekonomik gelişmenin de önemli olduğunu söyledi. Komrat Belediyesi'ne, bir Hamdullah Suphi portesi astıklarını söyleyen Anastasov, şehrin önemli yerlerinden birine de bir Hamdullah Suphi büstü koyacaklarını ekledi.

Anastasov'un konuşmasının ardından açılış programı sona erdi ve oturumlarına geçildi. İki gün boyunca, iki ayrı salonda 55 bildiri sunularak gerçekleştirilen Bilgi Şöleni'nde Gagauzların tarihi, kültürü, dili ve siyasi konumlarının yanı sıra Hamdullah Suphi, çeşitli yönlerle değerlendirildi.

BİLGİ ŞÖLENİ'NİN DİLİNİN TÜRKÇE OLMASI TARİHÎ BİR ÖNEM TAŞIDI

Bilgi Şöleni'nin kapanış oturumunda değerlendirme yapıldı. Bu oturumda Gagauzya Cumhurbaşkanı Stepan Topal, Bilgi Şöleni Düzenleme Kurulu Başkanı ve Türk Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Şahingöz, Bilim Kurulu üyesi ve Türk Ocakları Merkez Hars Heyeti Başkanı Prof. Dr. Yusuf Sarınay, TİKA temsilcisi Ali İhsan Çağlar, Düzenleme Kurulu üyesi Dr. Güllü Karanfil ve Gagauz Yeri Bilim ve Araştırma Merkezi Sekreteri İrina Konstantinova birer konuşma yaptı. Prof. Dr. Mehmet Şahingöz, ilk olarak Stepan Topal'a bütün oturumları ilgiyle takip ettiği için teşekkür etti ve sözü kendisine bıraktı. Topal ise Bilgi Şöleni'nin çok faydalı olduğunu, bilimsel olarak Gagauzlara büyük katkı sağladığını ifade ederek katılımcılara teşekkür etti. Topal, özellikle Bilgi Şöleni'ni dilinin Gagauz Türkçesi ve Türkiye Türkçesi olmasını vurguladı ve bunun Gagauz Yeri için büyük bir hizmet olduğunu, kendisini de çok sevindirdiğini ifade etti. Topal'ın ardından konuşan Prof. Dr. Yusuf Sarınay, Hamdullah Suphi'nin Gagauzlar açısından önemine değinerek Hamdullah Suphi'nin yolunda olan 104 yıllık Türk Ocaklarının, bu görev ve sorumluluğu devam ettirmesinin çok önemli olduğunu, Gagauzya ile Türkiye'nin kucaklaşmasına bir kez daha vesile olan bu Bilgi Şöleni'nin hem bilimsel hem de birlik beraberlik açısından başarılı geçtiğini söyledi. Destek veren devlet kurumlarına da teşekkür eden Sarınay, Türk Ocaklarının bu çalışmaları devam ettireceğini ifade etti. Ardından konuşan TİKA temsilcisi Ali İhsan Çağlar, “Daha yapacak çok işimiz var.” diyerek sözlerine başladı. Gagauzya'da benzer faaliyetlerin yapıldığını ancak bu Bilgi Şöleni'nin, Türk dilinin kullanılması hasebiyle çok önemli bir yer tuttuğunu belirtti. Gagauzya ve Gagauzlar için daha çok adım atılması gerektiğini, daha çok benzer faaliyetler yapılması gerektiğini söyleyen Çağlar, katılımcılara, Türk Ocaklarına ve destekleyici kuruluşlara teşekkür etti. Çağlar'ın arından konuşan İrina Konstantinova ise bu faaliyetin bir ilk adım olduğunu, daha pek çok ortak proje ve çalışma yapmak istediklerini ifade etti. Gagauzlar adına teşekkür eden Konstantinova, “İyi ki varsınız ve Gagauzların yanındasınız.” diyerek sözlerini tamamladı. Konstantinova'nın ardından söz alan Dr. Güllü Karanfil de Bilgi Şöleni'nin çok faydalı olduğunu, Gagauzya basını ve televizyonları tarafından da takip edildiğini ve binlerce kişiye ulaştığını ifade etti. Yeninden ortak projeler yapmak istediklerini söyleyip Gagauz Yeri Bilim Araştırma Merkezine de teşekkür etti. Değerlendirme oturumunun sonunda Gagauz din adamı Dimitri Köroğlu, bütün katılımcılara teşekkür etti. Türk halklarından Gagauzya'ya gelen ilk ekiplerden ve o dönemlerde yapılan faaliyetlerden bahseden Köroğlu, her geçen gün işlerin daha iyiye gittiğini belirtti. Daha çok bilimsel çalışmayı Gagauz Yeri'nde görmek istediklerini ifade etti ve Türk milleti için hayır duada bulundu. Değerlendirme oturumu böylece sona erdi.

Bilgi Şöleni'nin ardından katılımcılar, Gagauz Yeri Bilim ve Araştırma Merkezini ziyaret ettiler. TİKA'nın desteğiyle faaliyetlerine devam eden Merkez hakkında sekreter İrina Konstantinova katılımcılara bilgi verdi. Türk Ocakları Genel Merkezi tarafından Merkez'deki faaliyetlerde kullanılmak üzere bazı hediyeler takdim edildi.

Katılımcılar sonraki gün Gagauzya'nın kasaba ve köyleri olan Komrat, Beşalma, Avdarma gibi yerleri ziyaret ederek incelemelerde bulundu.