İnsan, gerçekten anlaşılması çok zor bir yaratıktır. Çok çabuk değişen, beklenmedik davranışlar sergileyen farklılıkları bağrında zıtlar halinde barındıran tek varlık insandır… Sever, kin besler, nefret eder, kavga eder, barışır. Barışları çok küçük hesaplarla bozar ve büyük savaşlara dönüştürür. O yüzden, Hacı Bektaş-ı Veli; “Okunacak en büyük kitap insandır.” Demiştir. Mevlana’ da; “İnsan denen kitabı pkumışsan eğerü, başka kitaplar okumana gerek yok” demiştir. Çok değişken bir yaratık olduğu içindir mi bilinmez, bütün kâinattaki canlılar insandan korkar ve bütün vahşi hayvanlar insanlardan kaçarlar.
Anlaşılması bu kadar zor bir yaratık, dünyanın yöneticisi, tertipçisi, tahripçisi ve efendisi olmuş. Allah, yeryüzünü ve yeryüzündeki bütün nimetleri ve hate kâinattaki bütün zenginlikleri bu yaratığına bahşetmiş.. Daha da ileri giderek, bu varlığına, yeryüzünde kendisini temsil etme ve kendisinin bilinmesi esprisi ile halifelik görevini vermiş. Ama insan, halifelik görevini temsil ederken, karşı durmayı, isyan etmeyi ve de haddini aşmayı da ihmal etmemiş kötü işler yapmayı ne yazık ki hiç terk etmemiştir. Yani insanoğlu, hem Yaratan’ ı temsil etmiş, hem de Yaratan’ a muhalefet etmiştir... “Andolsun size yarattık; sonar size şekil verdik; sonar da meleklere “Âdem için saygı ile eğilin (secde edin) dedik. İblis’ten başka herkes saygı ile eğilidi. İblis saygı ile eğilenlerden olmadı” Araf 11.Ayet İnsandaki ki “ben” duygusunun şüphesi içerisinde kendi benlik duygusuna kapılan İblis kovulanlardan oldu. Lanetlenerek kıyamete kadar kendisine mühlet verilenlerden oldu.”
O yüzden olsa gerek ki, Adem’in (a.s) yaratılışına, melekler intizar ederek;”Yeryüzünü kana ve fesada boğacak bozguncu bir varlık mı yaratıyorsun; bizim taazim ve ibadetimiz yetmez mi?” diyerek Allah’ a intizarda da bulunurlar. Tabi ki Cenab-ı Allah’ın cevabı çok ilginçtir, “O sizin bilmediklerinizi bilecek, ona isimlerimden öğrettim, ona ilim verdim ve sorumluluk yükledim.” Demiştir. (Bakara 30-31-32-33,-Ena’am -165)
“ Biz insanı en güzel biçimde yarattık. - Sonra da O aşağılığı tercih etti ve biz de çevirdik aşağıların aşağısına kattık.” Tin 4 ve 5. Ayet
İşte ayette de belirtildiği gibi, insanlardan çoğunluğu, nefsine uyarak, nimetleri görmeyerek, azgınlık yapmaları sonucu ve kendi yaratılış fıtratının inkârı ile yaşamayı tercih ettiği için, Yaratan’ ın buyruğu yerine, kendi nefsinin arzularına meyil etmiş ve ilmini, bilgisini hile, desise, kin, nefretle kullanmayı daha çok tercih etmiştir. “İnsanı bir nutfeden yarattık; böyle iken o Rabbi’ne hasım kesildi. Kim olduğunu unutup, yaratılışına misaller getirdi..” (Nahl) “Bunu gördü, yine de bize apaçık bir düşman kesildi.” (Yasin 77) “İnsan inkârcı ve pek nankördör" “İnsan en güzel biçimde kendi yaratılış sürecini unutup, bize misaller getirmeye çalışıyor.” (Yasin Suresi-78) “Muhakkak ki insanın yaratılışında hırs ve doyumsuzluk mevcuttur.” Mearic 19- Ona hoşlanmadığı şeyler ulaştığında, tahammülsüz bir şekilde feryat edip bağırmaktadır. Ona hayır ve bereket ulaştığında da pinti ve bencildir. (Mearic 20 -21) Yine Aidiyet sûresinin 1 ve 7. Ayetleri de insana layık olan övgünün yanında, -Şüphesiz insan pek nankördür- yergisi de vardır.
“Andolsun ki zamana insan gerçekten ziyandadır; ancak iman edip salih ameller işleyenler, birbirlerine Hakk’ı ve sabrı tavsiye edenler hariç.” Asr Suresi.
İşte bu anlayış ile insan, benlik duygusu ile, sahiplenme, kibirlenme ile hareket ederek, huzursuz, tedirgin, şüpheci ve korkuya dayanan bir hayatın içinden asla kurtulamamıştır. Dahası, kurtulmayı düşünüp de, kendisi olma, kendisini yaşama (kendinden olma- insan olma) becerisini gösteremeden ömrünü tüketmiştir. Barışı, sevgiyi, hoşgörüyü, çalışmayı, yardımlaşmayı asla egemen kılamamıştır. O yüzden hep mutsuz yaşamış, huzura, sevgiye, gelecekteki mutluluklara hasret türküleri yakarak ömrünü tamamlamış, dünyayı kendine dar etmiştir… Saygılarımla
